Αστέρια και badges: Ο συμβολισμός της δόξας στις φανέλες


Με αφορμή το πέμπτο αστέρι στη φανέλα του Ολυμπιακού και το winners' patch της UEFA στη φανέλα των ερυθρόλευκων, αξίζει να αναλύσουμε τι ισχύει στο κομμάτι του συμβολισμού της δόξας στις φανέλες των ομάδων.

Από τη μια μεριά, υπάρχουν τα επίσημα badges της UEFA, τα οποία είναι ραμμένα στις φανέλες των ομάδων που έχουν γράψει ιστορία και πιο συγκεκριμένα στον ώμο των παικτών.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν τα αστέρια που βάζουν πολλές ομάδες πάνω από το σήμα τους για να συμβολίζουν συγκεκριμένα επιτεύγματα.

Η βασική διαφορά των δύο, είναι ότι τα badges της UEFA, είναι επίσημα και χορηγούνται από την ευρωπαϊκή ομοσπονδία στις ομάδες, υπό συγκεκριμένες αυστηρές προϋποθέσεις. Γι αυτό και οι ομάδες που τα απολαμβάνουν, είναι ελάχιστες.

Τα δε αστέρια είναι τις περισσότερες φορές ανεπίσημα και τοποθετούνται από τις ίδιες τις ομάδες πάνω από το σήμα τους. Μπορούν να βάλουν όσα θέλουν και να συμβολίσουν ό,τι θέλουν χωρίς να ζητήσουν άδεια από κανέναν, δεδομένου ότι το σήμα της ομάδας αποτελεί εμπορική ιδιοκτησία τους.

Ας τα δούμε αναλυτικότερα:

BADGE OF HONOUR
Ξεκινάμε με τα επίσημα σήματα που χορηγεί η UEFA σε πολύ συγκεκριμένες ομάδες, υπό προϋποθέσεις.

Από το 2000, η ευρωπαϊκή ποδοσφαιρική ομοσπονδία υιοθέτησε το περίφημο badge of honour, το σήμα της τιμής. Οι προϋποθέσεις χορήγησης ήταν και παραμένουν οι εξής:

- Είτε να έχει κατακτήσει μια ομάδα τουλάχιστον 5 φορές το Champions League.

- Είτε να έχει κατακτήσει το Champions League λιγότερες φορές μεν, αλλά οπωσδήποτε 3 συνεχόμενες (three-peat).

Το ίδιο ακριβώς ισχύει για όλες τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις (Europa League και Conference League).

Την εποχή που θεσπίστηκε, μόλις τέσσερις ομάδες πληρούσαν τις προϋποθέσεις να μπουν στο κλειστό κλαμπ που έλαβε το σήμα της τιμής:

Η Ρεάλ Μαδρίτης που μετρούσε 8 κατακτήσεις (σήμερα έχει 15), η Μίλαν που μετρούσε 5 κατακτήσεις (σήμερα έχει 7), η Μπάγερν Μονάχου που μετρούσε 4 κατακτήσεις (σήμερα έχει 6), καθώς είχε 3 σερί από την δεκαετία του '70 και ο Άγιαξ που μετρούσε 4 κατακτήσεις (όσες και σήμερα), έχοντας επίσης 3 σερί από το παρελθόν.

1/4 του αιώνα μετά, μόλις δύο ομάδες πρόσθεσαν το όνομά τους στο κλειστό club της εκλεκτής αφρόκρεμας του βασιλιά των σπορ. Το 2005 η Λίβερπουλ που έφτασε τις 5 κατακτήσεις (σήμερα έχει 6) και το 2015 η Μπαρτσελόνα που έφτασε τις 5 κατακτήσεις, όσες έχει και σήμερα.

Στις υπόλοιπες διοργανώσεις, μόνο η Σεβίλλη έχει καταφέρει να λάβει το σήμα της τιμής, καθώς έχει κατακτήσει συνολικά 7 φορές το Europa league.

BADGE OF WINNERS
Η UEFA έχει προσθέσει επίσης ένα ακόμα σήμα για να τιμήσει ευρωπαϊκά επιτεύγματα συλλόγων.

Πρόκειται για το σήμα των νικητών, το οποίο λαμβάνει ο κάτοχος της εκάστοτε ευρωπαϊκής διοργάνωσης.

Το badge of winners διαρκεί για μία σεζόν, αλλά φυσικά μένει στην αιωνιότητα!

ΤΑ ΣΗΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΦΑΝΕΛΕΣ

Η φετινή (2024/25) φανέλα της Ρεάλ είναι η πιο ζηλευτή. Περιλαμβάνει τόσο το badge of honour (αριθμός 15, όσες και οι κατακτήσεις του Champions League), όσο και το badge of winners (η κούπα) αφού είναι η τρέχουσα κάτοχος.

Στο Champions League, το badge of winners, είναι η κούπα της διοργάνωσης αντί για την μπάλα από αστέρια που είναι το λογότυπο της διοργάνωσης.


Όταν μία ομάδα είναι τρέχουσα κάτοχος, αλλά δεν δικαιούται το badge of honour (γιατί δεν έχει τουλάχιστον 5 κατακτήσεις ή 3 σερί), τότε στη φανέλα της, αντί για το λογότυπο της διοργάνωσης, έχει την κούπα του Champions League, αλλά χωρίς αριθμό κατακτήσεων, ως badge of winners, όπως συνέβη πέρυσι με την Μάντσεσερ Σίτι:


Όταν μία ομάδα δικαιούται το badge of honour, αλλά δεν είναι η τρέχουσα κάτοχος και δεν δικαιούται το badge of winners, τότε ο αριθμός των κατακτήσεών της, περιλαμβάνεται στο λογότυπο του Champions League (μπάλα με αστέρια). Π.χ. η Μπάγερν Μονάχου φέτος:


Στο Europa League, η μοναδική ομάδα που δικαιούται badge of honour, είναι η Σεβίλλη

Έτσι, στο λογότυπο της διοργάνωσης, περιλαμβάνεται ο αριθμός των κατακτήσεών της.

Στη φωτογραφία, ο αριθμός 6 την ημέρα του τελικού με τη Ρόμα το 2023, λίγο πριν κατακτήσει το έβδομο:


Η εκάστοτε κάτοχος του Europa League αγωνίζεται στο Champions League της επόμενης σεζόν.

Έτσι, το λογότυπο του Champions League, περιλαμβάνει το badge of winners, δηλαδή την αναφορά ότι είναι κάτοχος του Europa League, όπως συμβαίνει φέτος (2024/25) με την Αταλάντα:


Αντίστοιχα συμβαίνει και στο Conference League. Ο νικητής της διοργάνωσης αγωνίζεται απευθείας στο Europa League και το badge of winners περιλαμβάνεται στο λογότυπο της διοργάνωσης που αγωνίζεται.

Ο Ολυμπιακός έγινε φέτος (2024/25) η πρώτη ελληνική ομάδα που έραψε στη φανέλα του τιμητικό σήμα της ΟΥΕΦΑ (badge of winners), ως κάτοχος του Conference League και έμεινε στην ιστορία.

Αυτό συνέβη και με τους προηγούμενους κατόχους του τροπαίου, Ρόμα και Γουέστ Χαμ...


ΤΑ ΚΟΡΕΟ ΤΩΝ ΟΠΑΔΩΝ
Προτού περάσουμε στα αστέρια των ομάδων, αξίζει μία αναφορά στα ξεχωριστά κορεό των οπαδών για κατακτήσεις ευρωπαϊκών τίτλων της UEFA.

Φέτος παρουσιάστηκαν δύο εξαιρετικά κορεό, το ένα από τους οπαδούς της Αταλάντα και το άλλο από την Θύρα 7.

Το κορεό της Αταλάντα, παρουσιάστηκε στον πρώτο εντός έδρας ευρωπαϊκό αγώνα της ομάδας στην τρέχουσα σεζόν και παρουσιάζει την ηρωίδα της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας Αταλάντη (από την οποία πήρε το όνομά του το κλαμπ) να παραδίδει στην ομάδα το τρόπαιο του Europa League:


Παράλληλα, οι φίλαθλοι της ομάδας σχημάτισαν τη φράση «Champion d' Europa» («πρωταθλήτρια Ευρώπης»). Παρέλειψαν βέβαια να ρωτήσουν τους Έλληνες ευρω-άτιτλους που θέλουν να θεωρούν πρωταθλητές Ευρώπης μόνο τους εκάστοτε νικητές του Champions League...


Εξαιρετικό ήταν και το κορεό της Θύρας 7 στη φετινή ευρωπαϊκή πρεμιέρα του Ολυμπιακού, για να τιμήσουν την κατάκτηση του Conference League.

«2024 - legendary legacy» και το τρόπαιο του Conference League:


Αξίζει να σημειωθεί το εξής:

Στην περίπτωση του Ολυμπιακού, επρόκειτο για το πρώτο ευρωπαϊκό τρόπαιο ελληνικού συλλόγου στο ποδόσφαιρο, ενώ στην περίπτωση της Αταλάντα, ήταν το 46o ευρωπαϊκό ιταλικής ομάδας (στα οποία περιλαμβάνονται και 12 Champions League από τρεις συλλόγους).

Εντυπωσιακό ήταν και το κορεό των οπαδών της Σέλτικ το 2017 για τα 50 χρόνια από την κατάκτηση του κυπέλλου πρωταθλητριών:


ΤΑ ΑΣΤΕΡΙΑ ΣΤΟ ΣΗΜΑ ΤΩΝ ΟΜΑΔΩΝ
Εκτός από τα επίσημα σήματα της ΟΥΕΦΑ, υπάρχουν και τα αστέρια που βάζουν συνήθως κάποιες ομάδες πάνω από το σήμα τους, για να αποτυπώσουν συγκεκριμένα επιτεύγματα.

Το συνηθέστερο είναι τα αστέρια να αποτυπώνουν δέκα πρωταθλήματα έκαστο.

Η ιδέα αυτή ξεκίνησε το 1958 από τον ιδιοκτήτη της Γιουβέντους Ουμπέρτο Ανιέλι, ο οποίος τοποθέτησε ένα αστέρι στο σήμα της ομάδας του όταν κατέκτησε το δέκατο πρωτάθλημα. Ακολούθησαν η Ίντερ και η Μίλαν, όταν έφτασαν τα 10 πρωταθλήματα.

Σήμερα η Γιουβέντους έχει φτάσει τα 3 αστέρια (36 πρωταθλήματα), ενώ η Ίντερ μόλις φέτος έραψε το δεύτερο αστέρι (έφτασε τα 20), ενώ η Μίλαν παραμένει στο ένα αστέρι (19 πρωταθλήματα).

Η ίδια μέτρηση (ένα αστέρι ανά 10 πρωταθλήματα) έχει υιοθετηθεί επίσης από ομάδες της Αλβανίας, της Αυστρίας, του Βελγίου, της Βουλγαρίας, της Κροατίας, της Τσεχίας, της Κύπρου, των Φερόε, της Φινλανδίας, της Γαλλίας (Σεντ Ετιέν), της Ουγγαρίας, της Ιρλανδίας, της Β. Ιρλανδίας, του Λουξεμβούργου, της Μάλτας, της Μολδαβίας, της Ολλανδίας, της Νορβηγίας, της Πορτογαλίας (Μπενφίκα), της Ρουμανίας, της Σκωτίας (Ρέιντζερς), της Σερβίας, της Σουηδίας, της Ελβετίας και της Ουκρανίας.

Σε άλλες χώρες, η μέτρηση είναι 5 αστέρια για κάθε πρωτάθλημα. Αυτο συμβαίνει στην Τουρκία (η Γαλατασαράι είναι τετράστερη για τα 24 πρωταθλήματα και η Φενέρ έχει τρία αστέρια για τα 19 πρωταθλήματα), καθώς και σε Δανία, Εσθονία, Ισλανδία, Ισραήλ, Λετονία, Ρωσία, Σλοβακία.

Στη Γερμανία, τα αστέρια έχουν μεγαλύτερη επισημότητα, με κανόνα που ισχύει από το 2004 από την γερμανική ποδοσφαιρική ομοσπονδία, ο οποίος προβλέπει το εξής:

- 1 αστέρι: Όταν μια ομάδα φτάνει τα 3 πρωταθλήματα.
- 2 αστέρια: Όταν φτάνει τα 5 πρωταθλήματα.
- 3 αστέρια: Όταν φτάνει τα 10 πρωταθλήματα.
- 4 αστέρια: Όταν φτάνει τα 20 πρωταθλήματα.
- 5 αστέρια: Όταν φτάνει τα 30 πρωταθλήματα.

Έτσι, η Μπάγερν Μονάχου έχει 5 αστέρια, καθώς έχει κατακτήσει 33 πρωταθλήματα.

Στην Ελλάδα, ο Ολυμπιακός είχε την πρωτοπορία (και τη δυνατότητα) να υιοθετήσει τα αστέρια στη φανέλα του. Τον Μάιο του 2001 έφτασε τα 30 πρωταθλήματα και τη σεζόν 2001/02 για πρώτη φορά παρουσιάστηκε η φανέλα με τα τρία αστέρια.

Το τέταρτο αστέρι ράφτηκε τη σεζόν 2013/14, όταν έγιναν 40 και απομένουν πλέον τρία πρωταθλήματα για να ραφτεί το πέμπτο αστέρι πρωταθλημάτων.

Ανήμερα Δεκαπενταύγουστου του 2001, στον πρώτο αγώνα της σεζόν 2001/02, ο Ολυμπιακός αντιμετώπισε την Καλαμάτα εκτός έδρας για το κύπελλο Ελλάδας. Τότε παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά σε επίσημο αγώνα τα αστέρια στη φανέλα του Ολυμπιακού και οποιασδήποτε ομάδας στο ελληνικό ποδόσφαιρο.

Από εκεί είναι η ακόλουθη φωτογραφία:


ΑΣΤΕΡΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΕΥΡΩΠΑΙΚΑ
Δεν είναι πολλές οι ευρωπαϊκές ομάδες που έχουν προσθέσει αστέρια για τους ευρωπαϊκούς τίτλους που έχουν κατακτήσει.

Αναλογιστείτε ότι η Μίλαν έχει κατακτήσει 7 Champions League, αλλά δεν το παίζει... επτάστερη. Αντιθέτως, έχει μόνο ένα αστέρι για τα 19 πρωταθλήματα και ας υπολείπεται της Γιουβέντους (3 αστέρια) και της Ίντερ (2).

Επίσης, η Μπάγερν έχει 6 Champions League, ο Άγιαξ έχει 4 και η Μπενφίκα 2, αλλά τα αστέρια που έχουν ράψει, αφορούν τα εγχώρια πρωταθλήματα.

Υπάρχουν ωστόσο ομάδες έχουν ράψει αστέρια για ευρωπαϊκούς τίτλους.

Η Σέλτικ έχει ένα αστέρι που συμβολίζει το κύπελλο πρωταθλητριών του 1967, όπως και η Άστον Βίλα για το πρωταθλητριών του 1982. Δύο αστέρια έχει η Νότιγχαμ Φόρεστ για τα 2 κύπελλα πρωταθλητριών (1979, 1980). Η Αμπερντίν έχει 2 αστέρια, που συμβολίζουν τα δύο ευρωπαϊκά τρόπαια της ομάδας από το 1983 (κύπελλο κυπελλούχων και σούπερ καπ Ευρώπης), ενώ η Μαρσέιγ έχει ένα αστέρι για το Champions League του 1993.

Ο Ολυμπιακός προχώρησε σε μία εντυπωσιακή καινοτομία και πρωτοπορία, συνδυάζοντας τόσο τα εθνικά πρωταθλήματα, όσο και τον ευρωπαϊκό τίτλο.

Έτσι λοιπόν, στα 4 αστέρια για τα 47 πρωταθλήματα, πρόσθεσε κεντρικά και ένα μεγαλύτερο αστέρι για να συμβολίζει το πρώτο ευρωπαϊκό τρόπαιο ελληνικού συλλόγου στο ποδόσφαιρο.

Συμβολίζει λοιπόν τόσο την εγχώρια κυριαρχία του, όσο και τον ευρωπαϊκό θρίαμβο του 2024!


Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ολυμπιακός έχει 3 αστέρια στη φανέλα της ομάδας βόλεϊ ανδρών. Παρότι η ομάδα έχει κατακτήσει τρεις ευρωπαϊκούς τίτλους, εν τούτοις τα τρία αστέρια συμβολίζουν τα 32 πρωταθλήματα.

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΚΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΓΕΛΙΟ 22 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
Όπως είδαμε πιο πάνω, ο Ολυμπιακός πρωτοπόρησε με τα τρία αστέρια στη φανέλα του το 2001. Στον Παναθηναϊκό υπήρχε η ανάγκη της αντιγραφής. Έτσι, προέκυψε μία πρωτοφανής περίπτωση στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο ποδόσφαιρο.

Ο Παναθηναϊκός του 2002 έραψε λοιπόν στη φανέλα του τρία αστέρια, ένα χρυσό για τον χαμένο τελικό του Γουέμπλεϊ και δύο ασημένια για τις δύο πορείες στα ημιτελικά!

Λόγω του χλευασμού και της καζούρας, την απέσυρε σύντομα:


Όπως αναγράφει και η διεθνής έκδοση της Wikipedia, οι φίλαθλοι στην Ελλάδα χλεύασαν τον Παναθηναϊκό:


ΤΟ ΜΠΑΣΚΕΤ ΚΑΙ Ο ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΚΟΣ
Αξίζει μία αναφορά και στο μπάσκετ. Ο Παναθηναϊκός έχει 7 αστέρια που συμβολίζουν τα 7 ευρωπαϊκά τρόπαια της ομάδας.

Αυτό το έχουν κάνει μόνο οι εξής ομάδες: Οι άσημες Ντιναμό Τιφλίδας (1 αστέρι για το κύπελλο πρωταθλητριών) και Μπόσνα Σεράγεβο (το ίδιο) και η Φενερμπαχτσέ που επίσης έχει μία κατάκτηση.

Η Παρτιζάν έχει 3 αστέρια (δύο ασημένια για τα 21 πρωταθλήματα και 1 χρυσό για το κύπελλο πρωταθλητριών του 1992), δηλαδή μία αντίστοιχη λογική με αυτήν του Ολυμπιακού στο ποδόσφαιρο.

Από το 2002 και μετά, όποιος είχε γνωστούς Παναθηναϊκούς, θα είχε παρατηρήσει το αστείο επιχείρημα ότι τα αστέρια στον αθλητισμό αφορούν τα ευρωπαϊκά τρόπαια και όχι τις δεκάδες πρωταθλημάτων.

Το καλύτερο όμως σας το αφήσαμε για το τέλος. Ο Παναθηναϊκός κατέκτησε το πρώτο ευρωπαϊκό στο μπάσκετ το 1996 και το δεύτερο το 2000.

Σας παραθέτουμε όμως μία φωτογραφία από τη σεζόν 1998/99.


Όπως βλέπετε, οι πράσινοι είχαν δύο αστέρια στη φανέλα τους πάνω από το τριφύλλι, παρότι δεν είχαν κατακτήσει ακόμα το δεύτερο ευρωπαϊκό.

Ο λόγος ήταν προφανώς ότι, ακριβώς την προηγούμενη σεζόν, ο Παναθηναϊκός είχε κατακτήσει το 20ο πρωτάθλημα Ελλάδας.

Με λίγα λόγια, τα αστέρια τους ήταν πάντα λίγο μπερδεμένα, ανάλογα με τις ορέξεις της κάθε εποχής!

ΥΓ: Θα ήταν ωραίο να έβαζε αστέρι στη φανέλα η εθνική μας για το Euro 2004. Αυτό το είχε κάνει και η Δανία στη διάρκεια του Euro 2004, συμβολίζοντας το Euro που είχε κατακτήσει το 1992. Επίσης, το κάνουν κατά κόρον και οι εθνικές ομάδες της Αφρικής για τις κατακτήσεις στο Κόπα Άφρικα (Αίγυπτος, Καμερούν, Γκάνα).

Σχόλια